Gülnarə Rəfiq

Bəstəkarların simpoziumu

Vaxtilə ciddi musiqi yazan bəstəkarların cəmiyyətlə təması sıx olardı. Çünki konsertlər, görüşlər, simpoziumlar, yaradıcılıq mübadilələri vardı. İndisə ciddi musiqi yazan bəstəkar özünü cəmiyyətdən təcridə məhkum edir. Tək-tük bəstəkarlar yeni əsərlərini şəxsi kanallar vasitəsilə xaricə aparır ki, sağlığında əsərin canlı ifasını eşidə bilsin. Amma Azərbaycanda professional bəstəkarlıq məktəbi var, əsərlər də yaranır, bircə dinləyicisi yoxdu..
Davamı: »

Günümüzün reallığını səciyyələndirən amillərdən biri də mənəvi boşluqdur. Elə boşluq ki, uzun müddət belə qalması mümkün deyil. Onu kim necə bacarır, elə də doldurur. Uzunmuddətli ateizm dövründən sonra istənilən dini təsəvvürlərin girməsi üçün açıq olan məkana əcnəbi missionerlər maraq göstərir.
Davamı: »

Biz həmişə skripka üçün yazılmış əsərlər çalmışıq. Əgər kamança üçün əsər yazılmırsa, bu bəstəkarın günahıdır. Ziyan çəkən isə ifaçı olur.
Davamı: »

Qabaqlar mənim əl işlərimi alıb aparanda özümü pis hiss edirdim. Amma indi fikirləşirəm ki, əgər mənim işlərim kimisə xoşbəxt edirsə, mən bununla fəxr edirəm. Deməli hədər yerə işləməmişəm.
Davamı: »

Deyirlər ki, mühit itib. Bu düzdür. Nə qədər evlər yıxılıb. Keçirsən binanın yanından, görürsən pəncərələrin gözü kor qalıb. Bu sahələrdə tikinti aparmaq istəyənlər də bildirir ki, yaylıq boyda 5-7 kvadrat metr bizə bəs etmir. Ona görə sahələr böyüyür.
Davamı: »

Mən heç cür gəncləri günahlandırmaqla, yaxud belə musiqini kəsməklə cəzalandırmaqla razılaşma bilmirəm. Gəncin dinləyəcəyi musiqini əlindən almaq onu cəzalandırmaqdı. Biz öz qrupumuzun gələcəyini xalqın duyğusuyla üst-üstə qurduğumuza, xalqın içindən gələn səsləşdiyinə görə böyük görürük.
Davamı: »

Onu da deyim ki, vətəndən xaricdə yaşamağa qərar vermək Məlikməmməd nağılındakı quyuya düşmək kimi bir şeydi - "yandım,yandım" - desən qayıdacaqsan, quyunun dibinə çatsan qarşına 40 qapı çıxacaq. İçərisində div də ola bilər, şəhzadə də, ləl- cəvahirat olan sandıq da, nə istəsən.
Davamı: »

Astrologiya indi mövcud olan bütün elmlərdən ən dəqiqi və qədimdir. Bütün Maq elmi və ümumilikdə okkult elmlər bizim xalqla bağlıdır. Bunun sübutu dilimizdə qalıb. Heç bir millətin dilində, yaddaşında bu problemlərin həll yolları qalmayıb. Bir tək Qız qalası bəsdir ki, bütün sirrlərin açarı kimi hər şeyi izah edə bilsin.
Davamı: »

Mən indi oturmuşam emalatxanamda. Bura mənim həm evimdir, zindanımdır, cənnətimdir. Məndən soruşanda ki, hansı rəngi sevirsən, yaxud hansı üslubda işləyirsən, təəccüblənirəm. Allah yaradan bütün rəngləri sevirəm. O divardakı quramada qara da, yaşıl da gözəldir. Çünki yerindədir.
Davamı: »

Yaradıcılıq həyatın özü kimidir. Yaradıcılıq azartlı bir şeydir. Əvvəl maraqlanırsan, nəsə düzəldirsən. Sonra yenidən baxıb başqa bir şey görürsən. Bir sözlə, çəkib aparır səni. İşləyə-işləyə daha maraqlı olur.
Davamı: »

Ağacdan meyvə dərmək istəyirsiniz. Meyvənin yaxşısını, yoxsa pisini seçirsiniz. Allah təala oruc tutub namaz qılanları seçir. Həqiqətən də pislər ölmür, pislər qalır. Yaxşıları dənləyib aparır.
Davamı: »

1987-ci ildə Moskvada məndən «nə çəkirsiniz?» soruşanda cavab verdim ki, necə yaşayıram, elə də çəkirəm. Hər şey mənim XX yüzilin obrazını yaratmağa çalışmağımdan başladı. Əvvəl kresloda oturan çılpaq qadın yarandı. Boyunbağı və qalstuk geyindirdim. Ayağına qolbaq taxdım. Yüziliyin obrazı beləcə xırda – xırda yığıldı. Amma bu, insan deyil, epotaj modeldi.
Davamı: »

Dar paltar geyib oxuya bilməzsən axı. Əlimizə dəf götürüb oxuyuruqsa, sinəsi açıq paltar oxuduğunun ruhuna uyğun gəlmir. Muğam ifaçılığında bir xanımlıq var. Əgər Fizulidən, Nizamidən oxuyursansa, daxili aləminlə xaricin bir-birinə uyğunlaşmalıdır. Müasir geyinmək, saçını dəblə daramaqla yanaşı millilik də olmalıdır.
Davamı: »

Hər dövrün öz estetikası var. İstedadlı bəstəkar öz dövrünün estetikasını təcəssüm etdirir. Musiqinin dahiliyini melodik istedad, zövq və zaman duyumu təşkil edir. Bəstəkar musiqini zaman içində realizə etməlidir. Bu üslub duyumu deyil. Bəstəkar sərhəd, ölçü və zaman məhfumlarını duyubsa bu musiqi daima yaşayacaq.
Davamı: »

Bakı sürtgü yağları dünyada çox böyük rəğbət qazanıb. Onlar Amerika yağlarını Avropa bazarlarından hələ 100 il əvvəl asanlıqla sıxışdıra bilib. Bu da Bakı neft yağlarının yüksək keyfiyyəti və aşağı qiymətiylə əlaqədar olub. O vaxtlar Bakı sürtgü yağlarını primitiv üsulla Balaxanı neftindən alırdılar. Yağı əslində elə biz kəşf eləmişik.
Davamı: »

Əgər qadın təslim olmursa, qalib gəlir, əgər təslim olarsa, onda qalibə öz şərtlərini diqtə edir. Qadınlar və kişilər birgə yaşamağa məcbur iki sivilizasiyadır.
Davamı: »

Əgər xalq artisti olanda sonra mənə heç kim əl çalmayacaqsa, dal qapıdan içəri keçməyə can atmayacaqsa, səhnəyə girib çıxanda kablukumun səsi eşidiləcəksə, mənə o titul lazım deyil. Allah iraq eləsin, səhnədə çıxışımı kabluk səsi müşayiət eləməyib.
Davamı: »

Bəşəriyyətə lazım olan qida bitkilərinin hamısı bağlardan çıxıb. Bitki insandan əvvəl yaranıb. O da qidalanır, nəfəs alır, doğub törəyir. Bizdən fərqli, onların dili yoxdu. Amma yaxşı münəccim onların dilini də bilir. Baxan kimi bilirəm kim bikefləyib, kim su istəyir, hansı xiffət çəkir. Bir də gördün yeməyi azdı, həyəcan təbili çalır. Başa düşürəm, istəyir ki, nazını çəkəsən.
Davamı: »

Biz azərbaycanlılarçün zaman dəyişməyib. Otuz milyonluq bir xalqın öz dilində məktəbi, qəzeti yoxdu. İranda bu gün də Azərbaycan mədəniyyəti yolunda çalışanları həbsə alır, təqib edirlər. Mən İrana gedə bilmərəm, çünki orda dövlət qəzetində yazıblar ki, guya dinin əleyhinəyəm, Azərbaycanı İrandan qoparmağa çalışıram. Yerli hökumət Azərbaycan mədəniyyəti uğrunda elədiklərimi mənə heç vaxt bağışlamaz.
Davamı: »

Sirk teatr deyil. Teatrda cılız bir aktyor - əlbəttə ki, əgər qabiliyyəti varsa-cəngavər rolunu oynaya bilər. Teatrda Koroğlular, Babəklər yaratmaq olar. Amma sirkdə ən azı cəngavər olmalısan. Burda bir saniyə gecikmənin sonu ölümdü. Teatrda aktyor bir dəqiqə geciksə tamaşaçı heç nə hiss eləməz.
Davamı: »

Bu kuklalar sevinc gətirir axı. Elə buna görə də buranı atıb getmək olmur. Sənin düşündüyün, sonra düzəltdiyin kuklalar səhnədə qol açıb oynayır, gülür, güldürür. O vaxt mən özüm də onun canlı olduğuna inanıram.
Davamı: »

Hətta ən mürəkkəb elmi tapıntılar da hissiz, duygusuz olmur. İstər elmi, istər bədii material olsun, beyində yığılıb qalır. Beyinsə işləməkdə davam edir. Və bu biliklərin qovşağında tamam cüzi səbəbdən hər şeyi birləşdirmək mümkün olur. Yenilik bu anda yaranır.
Davamı: »

Hələ yaxşı vaxtlarda teatra gələndə bilirdik ki, pul söhbəti yoxdur. Bura varlanmaq, dövlətlənmək üçün gəlmirdik. O qədər narazılıq edirik ki, sırtıqlaşırıq. 7 milyonluq əhalisi olan respublika üçün 31 teatr çoxdur. Teatrda islahat getməlidir, beşcə dənə dövlət teatrı olmalıdır.
Davamı: »

Bizim publikada bir pis cəhət var. Hissə bitməmiş, əsər tamamlanmamış başlayırlar əl çalmağa. Dinləyənlər də, ifaçıya da mane olurlar. Orda dinləyiciylə elə kontakdaydım ki, barmağımı qaldırıb onlara əl çalmamağı işarə eləyirdim. Sonra Teymurla zarafatlaşırdım ki, sən 30 adama dirijorluq eləyirsən, mən 300 adama.
Davamı: »

Sənətə müqəddəs şey kimi baxıram. Sənətdən pul qazanmaq mümkün də deyil. Pulu başqa şeydən qazanmaq lazımdır. Konsert dinləyici üçün bir gündür. Mənim üçün illərdir.
Davamı: »

Hər dəfə səhnəyə çıxdıqda, düzdür, qorxu hissi olur. Amma bu qoxunu arxada qoyub müəyyən səddi keçdikdən sonra təsvir edilməz bir duyğu hiss edirəm. Bəlkə də biz bu duyğunu hiss etmək naminə yaşayırıq. Bu an zal dolu və ya boşdur, bunun mənim üçün fərqi yoxdur. Mən başa düşməyə qadir olan bircə nəfər üçün belə oxumağa razıyam.
Davamı: »

Mən və övladlarım ölüb gedəndən, o təzə cənnətə düşəndən sonra Allah yeni insan yaranışında bu təzə ruhlardan istifadə edəcək. Allahın uğursuz işi yoxdu. Millət mənim dalımcı getsin, ya yox məcbur deyil.
Davamı: »

Axı mən ikiüzlü xalçanın texnologiyasını bilirəm və bu mövzuda yazardım. Bunu məndən yaxşı kim yaza bilər? Axı mən bunun səhvini də bilirəm, düzəltməyin yolunu da. Onsuz da nə tapıntımız olarsa, gorumuza aparmayacağıq ki. İndi mənə adi xalça maraqsız gəlir.
Davamı: »

... Sənə, mənə, ona verib - bizə verməyib. Bu, Allaha bənzəmək arzusunda gəlir. Mən heç nədən nə isə yaradıram. Rəssam heç vaxt camaat üçün işləmir, insan üçün işləyir
Davamı: »

Sənət eşqdir. Eşq olan yerdə Allah var. Allah əsərdədir, Allah gözəllik, sədaqət olan, yaxşı dostluq olan yerdədir. Bütün xeyirli işlərdədir. Allah Azərbaycanda var. Biz Allahı öz vətənimizdə axtarmalıyıq.
Davamı: »

Ən bahalı, ən dəyərli şey insan beyni, insan ağlıdır. Bəstəkarlıq ağır sənətdir. Burada birdən-birə sıçrayış etmək mmükün deyil. Əgər bir bəstəkar Şostakoviçdən «dərs almamış», Malerin dövrünə düşməmiş, Brukneri tanımırsa ondan professional sənətçi olmaz.
Davamı: »

Bəli, mən darıxdığımdan və şöhrətpərəsliyimdən yazıram. Mən tarixə düşmək istəyirəm. Rus dili böyükdür, nəhəngdir, o məni bağışlar. Azərbaycanca belə yazmaq ayıbdır. Mən çoxlarını arxada qoymuşam. Onlar mənim ayağımdan çəkib özləri kimi ortabab olmağımı istəyirlər. Məni dahi sayanlar da var. Mənə əclaf, əyyaş, eləcə də alicənab və cəsarətli deyənlər də az deyil. Bəziləri düşünür ki, məni güllələmək daha yaxşı olardı, bünü yazırlar da.
Davamı: »

Musiqi yazmaq sandıq ədəbiyyatı, qrafomanlıq deyil. Musiqi yazmaq bəstəkarın bir hadisəyə yaxşı nəzərlə baxmasıdır. Mən hesab edirəm ki, Azərbaycan musiqi məktəbi yoxdur. Rus məktəbinin bir şaxəsi var. Rus məktəbi özü isə, fransız, italyan, alman musiqisindən bəhrələnib. Biz hamımız cığır açanıq, çünki bu sənət hələ təzədir. Rəsm qədimdir, şeir qədimdir, musiqi isə kino kimi cavandır.
Davamı: »

Məhəbbət ruhun daxilindəki olan nurdur. Ruhun nuru başdan ayağa Allah eşqindən yoğrulub. Bu ailəyə də, gözəl qadına da, təbiətə də, yaradıcılığa da aid ola bilər. Mən hər yeni əsəri başlayanda Tanrıdan kömək diləyirəm. Yaradıcılıq günahları yumur. Günahları yalnız Tanrı bağışlayır. Sənət isə insanı günahlardan hifs eləyir, saflaşdırır və inam yaradır.
Davamı: »

Mən şəhərin küçələrində gəzib elə bil ki, onu içimə çəkirəm. İnsanlar adət elədiyindən onun gözəlliyini görmürlər. Gözəl şəhərin sakinləri də çox vaxt gözəl olur. Rəssam yuxularını çəkmir, rəngli qrafik işlərini ona görə «yuxu» adlandırdım ki, orda enerjisinin qırığı var.
Davamı: »