Havayı günəş
«Ölməyə Vətən yaxşı» seriyasından

Bayaqdan özümlə çarpışıram, yazıya başlaya bilmirəm. Bir az əvvəl qonşuyla söz güləşdirdiyimdən sinirlərimi tarazlayıb fikirləri cümlələrə çevirə bilmirəm. Tərs kimi açarlar da elə bil ki, qapıya düşmürdü. O biri tərəfdən telefon özünü çantada «cırıb dağıdır». «Bəsdi, bezmişəm! Çıxıb gedəcəm burdan!» fikri nədənsə rahatlıq gətirir. Onu da bilirəm ki, heç yerə gedəsi deyiləm. Adətən nədən yazacağımı biləndə mənə rahat olurdu. Bu dəfə kompüterə hələ yaxınlaşmamışdan bilirdim ki, qürbət və Vətəndən yazacağam. Yəqin zamanı yetişib.
Sırağagün Bəstəkarlar İttifaqı Fərhəng Hüseynovla vidalaşırdı. Daha doğrusu ömrünü qürbətdə yaşamış bəstəkarımızı son mənzilə yola salırdı. Bu ad sizə heç nə demir? Onda bəstəkarın bioqrafiyasına bir balaca ekskurs edək. Bu yaxınlaracan onun üçün «Azərbaycanın ən gələcəkli, ən ümidverici bəstəkarlarından biri» kimi yazırdılar. Amma kişinin 60 yaşı vardı,bəlkə bir il artıq, ya da bir-iki il əskik. Azərbaycanda sənətçilərin ağır sosial durumu və gələcəyə ümidsizliyi hamıya gün kimi aydın olanda onun bəxti gətirdi və Türkiyədə işləməyə imkan yarandı. (Yəqin mən bu yerində «Türkiyədə işləməyə getməyə məcbur oldu» yazmalıydım. Əsəbiyəm, düzünü yazacam). Adanada Universitetdə simli alətlər kafedrasının müdiri vəzifəsinədək yüksələ bilib. Demək artıqdı, bu vəzifəni hər adama verməzlər. Özü dediyi kimi «7 yaşından 47 yaşınadək» tələbələri vardı. 7 yaşlılar kaman tutmağı öyrənirdi, 47 yaşlılar isə doktorluq dərəcəsi almağı. Bəstəkar və skripkaçı kimi Fərhəng Hüseynov dünyanın bir çox ölkələrində tanınıb. Qəribədi, burda əsər yazmaş asandı, ifa etdirmək çətin. Qürbətdə isə əksinə. Yenə də tanımadız? Əlbəttə, axı o, buranın yox, Türkiyənin musiqi təhsilində ciddi reforma edib və arasıkəsilməz musiqi təhsili sistemini yaradıb, lap bizdəki kimi. İstedadlı tələbələri də var, onların bioqrafiyasında ilk müəllimlərinin azərbaycanlı olduğu həmişəlik qeyd olunub. Bu həm kədərlidir, həm də fəxredici. Bəlkə kədərlənməyə dəyməz? Çünki dünya konsert salonlarında adı çəkilib, müxtəlif ölkələrdə sənətkarlıq kurslarında ustad dərsləri verib və yəqin ki, hər dəfə azərbaycanlı olduğunu deyib. Hətta Yaponiyada keçirilən müsabiqəyə təqdim olunmuş əsərini o qədər bəyəniblər ki, yaponlar ona opera yazmağı də sifariş veriblər. Nəticəsində tanınmış yapon yazıçısı Xatisraqava Xasyunun romanı əsasında yazılmış operada yapon milli intonasiyalarıyla bərabər azərbaycan musiqisi də eşidilir. Yaponiyada olsaydıq dinləyərdik əsəri.
Tanımadızsa ürəyinizi sıxmayın. Axı o, mahnı yazmırdı. Bir neçə filmə musiqi bəstələmişdi, vəssalam. Azərbaycanda mahnı yazmayana bəstəkar demirlər. Ya da mahnı yazanların hamısına bəstəkar deyirlər. Bir də bəstəkarlarımızın, musiqiçilərimizin bir zəif yeri var. Onlar ölməyə Vətənə gəlirlər. «Gedim görüm neynirlər?», ya da «Bir dolaşım gəlim» deyib Bakıya qayıdan kimi zamanı bitibsə canını burda tapşırır. Bəlkə xatırlarsız, rəhmətlik Emin Sabitoğlu da bura 3 günlük gəlmişdi. Atasının ölümünün ildönümünü qeyd edib geri qayıdacaqdı, alınmadı. Onu burda yerdən götürdülər. Ona görə də xaricdə yaşayıb işləyən həmvətənlərimiz bilir ki, necə olsa da tale dolaşdırıb sonunu bura gətirəcək. Qış tətillərini Bakıda keçirən Cavanşir Quliyev də musiqişünas Zümrüd Dadaşzadəyə belə təskinlik verirdi: «Ürəyinizi sıxmayın, onsuz da hamımız ölməyə bura gələcəyik. Yazılarınızı rahat yazarsız onda».
Sabir Novruz demiş:
Bu ölkədə təkcə günəş havayıdır
O hələ ki, minməyibdir məzəndəyə…
…
Bu ölkədə təkcə ölmək havayıdır
Qalan şeylər pulla başa gəlir daha…
Nədənsə xaricdə işləyən musiqiçilərimizin hamısının adını sadalamaq keçdi ürəyimdən. Amma onlar hamı köşənin formatına sığışmaz. Başqa bir həmvətənimiz, Siriyada yaşayıb işləyən qaboyçalan Vaqif Babayev də sonunda geri dönəcəyəi günü səbirsizliklə gözləyir: «Tədrisdən, konsertlərdən boş vaxtım qalarsa çox sevdiyim bir işə qayıdıram: kətan, yağlı boya və fırçalar… 30-dan çox əsərim var, sərgilərdə çıxış edirəm. Əlbəttə ki,vaxt gələcək, Vətənə qayıdacam və o zaman məncə yaradıcılıq üçün vaxtım çox olacaq. Vətən üçün heç darıxmamaq mümkün deyil».
Məntiqlə yazının sonluğu pissimistik olmamalıdır, axı insanlarçün yazılır. Ona görə mövzuya aid bir lətifəni necə deyərlər «fil üstündə bülbül» kimi götürün. Biri dostuna məsləhət verir:
- 3 dəfə evlən. Birincisi yəhudi, ikincisi rus, üçüncüsü isə azərbaycanlı olsa əla olar. Birinci arvadın yəhudi olsa səni adam içinə çıxardar, vəzifən, pulun olar. Əlin pula çatandan sonra rus qızı al. Canıyanmışlar gözəl olur, pulunu nahaq xərcləməzsən. Amma sonuncu arvadın mütləq azərbaycanlı olmalıdır. Eh, bilirsən də, onlar adamı necə yaxşı basdırırlar! Necə gözəl ağılar deyir, göz yaşı tökürlər. Hələ ehsanı, cümə axşamları demirəm…